Conferentie ‘belevingsgerichte dag’ voor hulpverleners
In Kliniek Sint Jozef (Pittem) mochten de medewerkers aan den lijve ondervinden hoe het is om familie te zijn binnen de organisatie. Alle medewerkers die met context in aanraking komen (bv., onthaal, verpleegkundigen, sociale dienst, psychologen, artsen) waren uitgenodigd om een dag in de schoenen van familie/naasten te staan. Doorheen de verschillende opdrachten van de belevingsgerichte dag konden ze ervaren wat de impact is op familie, inclusief alle bijkomende emoties. Bijvoorbeeld, hoe machteloos, onzeker of gefrustreerd het soms is om als familie of naaste te botsen met de muren van de zorgsector.
Wat als ik familie zou zijn?
Bij aanvang kreeg iedere medewerker een stukje geschreven casus. Zij waren vanaf dat moment patiënt, partner van, ouder van, kind van, zus van, vriend van... De eigen rol werd heel kort in kaart gebracht, zonder inzicht te geven in de beleving of bezorgdheden van de andere familieleden. Hoewel er na iedere activiteit nieuwe informatie toegevoegd werd aan ieders casus, werd al meteen duidelijk hoe moeilijk het is voor familie om om te gaan met de weinige informatie die soms gegeven wordt. Op het einde van de dag werd dan ook uitgebreid tijd gemaakt voor een terugkoppeling. De nadruk lag hier op het leren kennen van elkaars perspectief, waarbij iedereen vanuit de eigen rol de ervaren tekortkomingen kon bespreken en aanbevelingen voor hun eigen werk kon formuleren.
“Door zelf even in de schoenen van vader of zus te staan, voel je opeens ‘oei, ik heb hier echt heel weinig informatie'. Hoe kan ik hier in godsnaam mee aan de slag? Of waar kan ik terecht?” (Julie Vandekerckhove, verpleegkundig specialist zorgprogramma volwassenen)
Drie belevingsactiviteiten kwamen die dag aan bod.
Een eerste activiteit was gericht op het bespreken van stellingen, waarbij de deelnemers zich in de ruimte moesten bewegen. Voorbeelden hiervan waren “Ze zeggen dat … kinderen beter niet worden belast met de opname van hun ouder” of “Ze zeggen dat … context betrekken nog meer negatief symptoomgedrag naar boven brengt”. Pro’s, contra’s en ervaringen vanuit het perspectief van de familie werden gedeeld.
Een tweede activiteit betrof een workshop psychodrama, waarbij er een contextgesprek met verschillende rollen (partner, kinderen, hulpvrager en hulpverlener) aan bod kwam rond het onderwerp fixatie. Het voelen en ervaren als familie of naaste tijdens dit gesprek was hierbij cruciaal. Via de techniek dubbelen mocht familie als groepsgenoot meehelpen met de hulpverlener. Tijdens de sharing achteraf was het voelbaar hoe men meer in connectie was gekomen met bepaalde gevoeligheden van de context, bijvoorbeeld gevoelens van machteloosheid, verschillende meningen en ideeën rond (de gevolgen van) fixatie.
Een derde activiteit was de belevingswandeling. Een oude sportzaal werd helemaal omgetoverd, waarbij de deelnemers halt hielden aan verschillende stations. Bijvoorbeeld, zo werden in één station verschillende aspecten van de zorg in beeld gebracht, zoals taboe, terughoudendheid, frustraties en enkele pijnlijke situaties. Dit alles met een vleugje humor, omdat het belangrijk is om in de complexiteit van sommige situaties manieren te vinden om er als familie en hulpverlener te blijven staan. Een ander station bracht verhalen en teksten rond schaamte zoals ervaren door familie, terwijl een derde station audiofragmenten liet horen rond ‘van het kastje naar de muur’ gestuurd te worden. Tenslotte werd er in het midden van de zaal een parcours opgesteld, waarbij de deelnemers elkaar moesten helpen om over ‘drempels’ te geraken. Deze drempels stonden symbool voor reële hindernissen waar familie, patiënten en hulpverleners binnen de zorg mee in aanraking komen, bijvoorbeeld bestaande taboes, de machteloosheid, de emotionele impact, eventuele financiële moeilijkheden, … De groep moest zich laten dragen en samenwerken om deze drempels te kunnen bemeesteren.
De belevingswandeling eindigde in een ‘ideale wereld’. Hier werden ervaringen gedeeld en werden de medewerkers aangemoedigd om te dromen over hun meest ideale familievriendelijke zorg. Er werd besproken welke stappen zij als hulpverlener, maar ook als team en organisatie, zouden (moeten/kunnen) nemen om familie beter te bejegenen, informeren ondersteunen én te betrekken binnen de zorg.
“Al onze teams hebben de belevingswandeling doorlopen, om te leren waar ieders tekortkomingen liggen. Dit helpt nu om in kaart te brengen wat wij als organisatie maar ook als elk team afzonderlijk nodig hebben om hierin te groeien.” (Isabel D’Hont, beleidspsycholoog zorgprogramma jeugd/coördinator expertisecentrum Context, familie en relaties in Sint-Jozef Pittem)
Wat was de meerwaarde van deze belevingsgerichte dag?
Deze belevingsgerichte dag is onderdeel van een cultuuromslag waar het ziekenhuis naar streeft. Het plaatste familie opnieuw (meer) onder de aandacht. Daarnaast gaf deze conferentie ook aanleiding tot het in kaart brengen van de concrete noden van hulpverleners in het verbinden met familie, KOPP-referentiepersonen en nieuwe ideeën om familie beter te bejegenen, informeren, ondersteunen en betrekken.
Wil je meer weten of deze dag of ben je geprikkeld om dit zelf binnen jouw organisatie te organiseren? Neem dan contact op met Julie Vandekerckhove (julie.vandekerckhove@sjp.be), Isabel D’Hont (isabel.dhont@sjp.be) of Tine Casteleyn (tine.casteleyn@sjp.be) (KOAP/veslaving).
