“Meet the parents”: Oudergroepen voor ouders van jongeren (16-25 jaar) met psychische moeilijkheden
De Polikliniek van Multiversum organiseert sinds 2023, in samenwerking met de afdeling Marquee (afdeling transitieleeftijd van Multiversum) oudergroepen voor ouders van jongeren met psychische moeilijkheden. In deze oudergroepen wordt er ruimte gecreëerd voor ouders om hun ervaringen en bezorgdheden rond hun opgroeiende adolescenten te delen met elkaar en samen op zoek te gaan naar handvaten. Deze groep werd in 2023 driemaal georganiseerd en wordt ook in 2024 op de agenda gezet.
Een psychische aandoening treft niet enkel de jongere, maar ook de ouders
Opgroeien betekent voor veel jongeren door een intense en verwarrende periode gaan. In sommige gevallen evolueert gezond pubergedrag naar psychische moeilijkheden. Wanneer jongeren vast komen in hun ontwikkelen, heeft dit niet enkel een impact op zichzelf, maar ook op ouders en zorgverleners. Veel ouders ervaren in deze periode angst, verdriet, stress en machteloosheid. Ze balanceren tussen het willen zorgen voor hun kind en zelf het hoofd boven water houden.
Linn Van Loon en Sarah Pauwels, twee psychogen verbonden aan afdeling Marquee die samen de oudergroepen leiden, ervaren in hun werk vaak de grote impact van psychische moeilijkheden op ouders.
“Ouders dragen vaak veel mee in het proces dat ze samen met hun kind doorlopen. Het is voor velen ook niet evident om hierover te spreken of steun te zoeken bij anderen. De eenzaamheid en machteloosheid die dit in de hand kan werken, maakt het zorgen voor zichzelf, hun gezin en hun kind alleen maar lastiger. Daarnaast merken we in onze gezinsgesprekken dat veel ouders ook heel zoekende zijn naar handvaten om met bepaald gedrag om te gaan. Bijvoorbeeld “Hoe reageer ik best als mijn kind zichzelf pijn doet?” of “Hoe zorg ik voor veiligheid bij donkere gedachten, zonder mijn kind belangrijke dingen te ontzeggen?”.
Vanuit Marquee willen we ouders ondersteunen door het aanbieden van handvaten én het samenbrengen van deze ouders, zodat ze ervaringen kunnen delen en zich gehoord, begrepen en ondersteund voelen in dit proces. De eenzaamheid in dit proces doorbreken door ze samen te brengen met lotgenoten en te laten ervaren dat ze niet alleen staan in deze zoektocht, wordt als enorm helpend ervaren door de ouders”, aldus Linn. Sarah vult aan: “Tijdens gezinsgesprekken zien we ook dat ouders vaak heel erg communiceren in functie van de jongere. In deze oudergroepen kunnen ouders écht hun gevoel delen, zonder filter. En zijn wij er echt even alleen voor hen.”
Oudergroepen, wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Het aanbod bestaat uit een reeks van 8 sessies en is bedoeld voor ouders van jongeren (16 tot 25 jaar) die worstelen met psychische moeilijkheden. Deze jongere kan in opname zijn op de afdeling Marquee, maar dit is geen vereiste. Ook ouders waarbij de jongere ambulant of (nog) niet begeleid wordt, kunnen deelnemen aan de oudergroepen.
Met een groepje van 10-15 ouders, gaan Linn en Sarah vervolgens aan de slag. De acht sessies worden (meestal) wekelijks ingepland en gaan door in de Polikliniek van Multiversum. Er wordt gestart met een uitgebreide kennismaking. De verwachtingen worden getoetst en specifieke vragen worden meegenomen binnen het traject. Ook het belang van een veilige groepssfeer wordt uitgebreid besproken. In de volgende sessies wordt er stilgestaan bij verschillende thema’s. Deze thema’s worden in de eerste sessie alvast samen besproken, omdat het voor ouders helpend blijkt om vooraf te weten waaraan ze zich wanneer kunnen verwachten.
In de sessies wordt er gewerkt aan de hand van psycho-educatie en interactieve oefeningen, maar krijgen ook de ouders veel ruimte tot input. Linn en Sarah vinden het immers belangrijk om ouders te laten voelen dat deze sessies voor hen zijn en willen er dan ook voor zorgen dat zij hier de grootst mogelijke meerwaarde kunnen uithalen. Daarenboven hebben ouders vaak al zo veel dingen ervaren, geleerd en ontdekt, waardoor de grootste meerwaarde van de groep zit in het uitwisselen van ervaringen en elkaar ondersteunen bij vaak herkenbare vragen of bezorgdheden, aldus Linn en Sarah.
Centraal doorheen alle sessies staan de emoties die de thema’s bij ouders opwekken: machteloosheid, angst, faalgevoelens, boosheid, verdriet… Er wordt steeds voldoende ruimte gecreëerd om de ervaren emoties te laten zijn, zien en delen met elkaar. Thema’s waar in de sessies aandacht wordt besteedt zijn onder andere: ‘zelfzorg’, ‘puberbrein’, ‘gehechtheid’, ‘zelfverwondend gedrag en suïcidaliteit’ en ‘verbind gezag’. Er wordt samen besproken hoe ouders een balans kunnen vinden tussen het ondersteunen van de jongere en zelf het hoofd boven water houden.
Ook het beter leren begrijpen van bepaald gedrag van hun kind of jongere is heel belangrijk. Hierbij wordt uitleg gegeven rond de ontwikkeling van het puberbrein en de ‘Window of tolerance’. Er wordt gewerkt met oefeningen aan de hand van metaforen, zoals ‘Het ijsberg-model’, om samen na te denken over wat onderliggend aan bepaald gedrag aanwezig kan zijn. Voor vele ouders is daarnaast het zoeken naar een balans tussen zorgen voor hun kind en het stellen van duidelijke grenzen en verwachtingen niet evident, waarbij deze complexiteit nog uitvergroot wordt door de psychische moeilijkheden. Aan de hand van technieken vanuit ‘Nieuwe autoriteit, geweldloos verzet’ wordt de balans hierin besproken en worden er handvaten geboden rond grenzen trekken vanuit zorg. Tenslotte wordt er vanuit het vertrouwen in de groepsdynamiek gesproken over eigen hechtingservaringen en wordt er stilgestaan bij hechtingspatronen en zorgervaringen, ook in de band met hun eigen kinderen.
Kortom, de meerwaarde van deze oudergroepen zit in het aanreiken van handvaten, maar vooral in het aanbieden van lotgenotencontact, herkenning en erkenning vinden bij elkaar. Horen bij gelijkgezinden dat zij het ook niet weten, helpt om om te gaan met eigen onzekerheden. “Het belang van dit lotgenotencontact komt soms ook mooi naar voor na het traject, wanneer bijvoorbeeld de groep op eigen initiatief een whatsapp groepje aanmaakt en onderling contact behoudt”, aldus Linn.
“Door deze oudergroepen leer ik bij over het perspectief van de ouders. Onze zorg is gericht naar de jongere, vanuit het perspectief van de jongere. Deze oudergroepen laten mij de ouders beter begrijpen.” Sarah Pauwels, begeleidende psycholoog
Enkele ervaringen van ouders met de oudergroepen:
“Een hele opluchting om met andere ouders lief en leed te delen”
“De informatie en ondersteuning tijdens deze oudergroepen werkt helend en rustgevend”
“Je bent niet alleen, je leert van elkaar, ervaring delen, twijfels en zorgen delen, je hart luchten, ventileren.”
Ben je geprikkeld door deze goede praktijk? Neem een kijkje op deze website of stuur een mailtje naar linn.vanloon@multiversum.broedersvanliefde.be of sarah.pauwels@multiversum.broedersvanliefde.be.