Ga verder naar de inhoud

Familie betrekken van begin tot einde

Wanneer de behandeling of opname in een psychiatrisch ziekenhuis eindigt, wordt de zorg voor de persoon met de psychische kwetsbaarheid meestal terug overgedragen aan de familie. Vaak gebeurt het dat familie niet op de hoogte is of te laat op de hoogte wordt gebracht van het ontslag. Of familie krijgt te weinig informatie over hoe ze het best met het familielid omgaat. Dat maakt het moeilijk om de zorg verder te zetten. Nochtans is dat wat familie en hulpverleners verbindt, de beste zorg voor de psychisch kwetsbare persoon.

Hoe kan je als hulpverlener familie meer betrekken bij een ontslag of doorverwijzing na een hersteltraject? En wat kan familie helpen om de zorg terug op te pakken en te continueren?

De ideale ontslagprocedure

Een familiebetrokken afronding van een hersteltraject is vanzelfsprekend als familie al van bij het begin van de opname of behandeling gezien wordt als partner in de zorg. Het is niet gemakkelijk het ontslag los te koppelen van het hele hersteltraject. Toch zijn er enkele cruciale stappen die de afronding voor zowel familie, hulpverlener als patiënt helpen. Het is belangrijk dat dit steeds in triade – samen met hulpverlener, patiënt en familie – gebeurt. Volgens de deelnemers van Familie Impact! verloopt een ontslag idealiter als volgt:

Het vertrekpunt in de brainstorm was een ontslag of doorverwijzing in overleg met de patiënt. Niet een vroegtijdig vertrek tegen het advies van de psychiater of een gedwongen vertrek. Toch willen we benadrukken dat ook in dergelijke situaties familie (tijdig) informeren en ondersteunen cruciaal is.

Zorgcontinuïteit

Tijdens een brainstorm getuigden zowel hulpverleners als familie over hoe moeilijk zorgcontinuïteit is wanneer een patiënt wordt doorverwezen naar een andere hulpverlener, afdeling of voorziening. Patiënt en familie moeten vaak opnieuw hun verhaal brengen of de mate waarin de familie betrokken wordt, verandert plots.

De FamilieReflex moedigt daarom bij doorverwijzing overleg aan tussen hulpverlener, familie, patiënt en de nieuwe zorgpartner. Veel hulpverleners stelden de haalbaarheid in vraag. Vandaar groeide onder de deelnemers het idee om via de eerstelijnszone een persoonlijke begeleider in te schakelen die waakt over het hele traject van de persoon met de psychische kwetsbaarheid. Ook is er nood aan een globaal elektronisch patiëntendossier waar verschillende hulpverleners toegang tot hebben en met een portaal waar patiënten en familie ook dingen aan kunnen toevoegen.

FI3 roomingin

Voor familie is het vaak moeilijk in te schatten in welke mate ze na een opname opnieuw zorg kan opnemen. Ze zit ook met veel vragen over hoe ze dat het best doet. Bij een langdurige opname wordt er vaak geleidelijk afgebouwd door de patiënt voor een dag of weekend naar huis te laten komen. Maar wat als rooming-in ook aan het einde van een opname zou kunnen? Het zou familie leerkansen bieden over hoe ze met hun naaste kunnen omgaan en de zorg continueren.

Open en informeel

Ook bij de afronding van een hersteltraject is open en heldere communicatie belangrijk. Bovendien mag het belang van informele contactmomenten met familie niet worden onderschat. Wanneer familie de patiënt terugbrengt na een dag of weekend verlof – een overgang naar ontslag – kan de vraag ‘hoe is het geweest?’ veel betekenen. Het kan een opstap zijn om een open gesprek aan te gaan over de draagkracht van de familie na opname en samen na te denken over mogelijke ondersteuning.